دستیابی به توسعه پایدار محله ای با استفاده از رویکرد برنامه ریزی استراتژیک (راهبردی) نمونه موردی: محله توحید در شهر بانه

تا قبل از انقلاب صنعتی و رشد فزاینده شهرها، محلات شهری رشدی بطیء و تدریجی داشتند و ضمن حفظ ارزش های طبیعی، اجتماعی و کالبدی خود، به نیازهای نسبتاً ثابت ساکنین پاسخ می دادند. اما در عصر جدید به تبع افزایش جمعیت و رشد سریع شهرها، محلات شهری، فرصت نیافتند تا خود را با مقتضیات جدید محلات شهری وفق دهند. به همین علت، به دلیل بی پاسخ ماندن بسیاری از نیازهای ساکنین، بی سامانی ها و اختلالات زیادی بر این محلات حاکم گردید. نگرش توسعه پایدار محله که حاصل تلفیق دو رویکرد توسعه محله ای و توسعه پایدار است، می کوشد به نیازهای محله در دوران تغییرات سریع و نیازهای متغیر پاسخ دهد. رویکرد توسعه محله ای پایدار تلاش می کند با تقویت و بهبود فضاهای کالبدی محله، تعاملات اجتماعی موثر را افزایش دهد و از این مسیر به افزایش حس تعلق به مکان، مسوولیت پذیری و ارتقاء سرمایه اجتماعی نایل گردد. در این مطالعه، پس از بررسی ادبیات نظری موضوع، معیارهایی متناسب با شرایط نمونه موردی (محله توحید در شهر بانه) انتخاب شده و سپس با استفاده از گزینه های طیف لیکرت، شرایط هر کدام از معیارهای موثر بر پایداری محله توحید، مورد سنجش قرار گرفته است، یافته های این تحقیق نشان می دهد که، معیارهای تنوع و سرزندگی و دسترسی به شبکه و خدمات، در شرایط کاملاً ناپایداری قرار دارند هرچند که دیگر معیارهای مورد بررسی نیز وضعیت چندان مطلوب تر و پایدارتری نداشته و بیشتر به ناپایداری تمایل دارند. یافته های این مرحله منجر به تدوین چشم اندازها و برنامه راهبردی محله گردید. با استفاده از رویکرد برنامه ریزی راهبردی شهری/ محله ای و با تاکید برساختار فضایی پیشنهادی، که شاخص های پایداری در آن رعایت شده باشد، می توان زمینه بهبود تعاملات و روابط مناسب اجتماعی میان ساکنین در چارچوب رویکرد اجتماعات محلی را انتظار داشت. ارزیابی های صورت گرفته گویای این نکته است که برنامه توسعه راهبردی محله توحید، با ارائه طرح ها و برنامه های خود، با بهره گیری از سرمایه های اجتماعی موجود در محله و تغییرات کالبدی و غیر کالبدی اصولی و حساب شده، در دراز مدت منجر به ایجاد محله ای پایدار، با میزان مطلوبیت و نمره بالای تمامی معیارهای محله پایدار خواهد شد.